హుసేన్ సాగర్: ట్యాంక్ బండ్ కి పూర్వ వైభవం వస్తుందా?
హైదరాబాద్ పేరు చెప్పగానే మనకు ప్రధానంగా గుర్తొచ్చేవి చార్మినార్, గోల్కొండ, హుసేన్ సాగర్. హుసేన్ సాగర్ అనేది అత్యంత కీలకమైన పాత్ర పోషిస్తుంది హైదరాబాద్ నగరంలో. నగరవాసులు సాయంత్రం పూట చేత తీరడానికి హుసేన్ సాగర్ గట్టు మీద ట్యాంక్ బండ్ కి చేరుకుంటారు. అయితే ప్రస్తుత పరిస్థితులు అందుకు అనుకూలంగా లేవు. కాలుష్య కాసారంగా మారిన హుసేన్ సాగర్ నుంచి వెదజల్లే దుర్గంధం స్థానికులను ఇబ్బంది పెడుతుంది. కనీసం యాచకుడు కూడా ఒక అరగంట కంటే ఎక్కువ సేపు ఇక్కడ ఉండలేని పరిస్థితి ఇక్కడ నెలకొని ఉంది. రోజు రోజుకి పెరుగుతున్న కాలుష్యం హుసేన్ సాగర్ ని పూర్తిగా కలుషితం చేస్తుంది. కనీసం హుసేన్ సాగర్ లో జలచరాలు కూడా లేని పరిస్థితి మనకు కనిపిస్తుంది. ఈ పరిస్థితులు “ట్యాంక్ బండ్ కి పూర్వ వైభవం వస్తుందా?” అన్న ప్రశ్నను మళ్లీ మనమందరికీ ఉద్భవింపజేస్తున్నాయి.
హుసేన్ సాగర్ చరిత్ర
హుసేన్ సాగర్ గురించి ముందుగా మనం ఆలోచిస్తే 1562 లో కులి కుదుర్ షా పాలనలో ఈ నిర్మాణానికి నాంది పలికారు. అప్పట్లో ఇబ్రహీం షా వలీ ఈ నిర్మాణం చేపట్టారు. ఆయన దగ్గర మంత్రిగా పనిచేస్తున్న హుసేన్ వలీ పూర్తిగా బాధ్యతలు చేపట్టి ఈ హుసేన్ సాగర్ నిర్మాణానికి నాంది పలికారు. సుమారుగా 4000 చదరపు కిలోమీటర్ల పరిధిలో 32 అడుగుల లోతుతో హుసేన్ సాగర్ ని నిర్మించడం జరిగింది.
కాలుష్యం పెరగడం
ఆ తర్వాత హుసేన్ సాగర్ లో నీరు సరిగ్గా లేదని చెప్పేసి మూసి నదికి అనుసంధానం చేశారు. అనుసంధానం చేసిన తర్వాత కావలసిన మేరకు నీరు లభించింది. అప్పటి నుండి 1930 వరకు హుసేన్ సాగర్ నగరంలో నగరవాసులకు తాగునీటి అవసరాలను అందిస్తూ వచ్చింది. ఆ తర్వాత మారుతున్న కాలక్రమంలో పరిశ్రమలు రావడం, పరిసరాల్లో కాలనీలు పెరగడం, అక్కడి నుంచి వస్తున్న కాలుషపు నీరు హుసేన్ సాగర్ లో కలుస్తూ వచ్చింది. క్రమంగా హుసేన్ సాగర్ కాలుషితమవడం ప్రారంభించింది.
పరిష్కార ప్రయత్నాలు
ఈ పరిస్థితి నుంచి బయటపడడానికి 1960 లో హుసేన్ సాగర్ అభివృద్ధి బోర్డు నియంత్రణ మండలిని ఏర్పాటు చేశారు. 310 కోట్ల రూపాయలు కేటాయించారు. జపాన్ నుంచి వచ్చిన బ్యాంకు ప్రత్యేక బృందం ఈ ప్రాజెక్టుపై పరిశీలన జరిపి, హుసేన్ సాగర్ ను పరిశుద్ధంగా మార్చేందుకు అవసరమైన మార్గదర్శకాలు అందించారు. ఈ సమయంలో, పరిసర ప్రాంతాలు, పరిశ్రమలు, కాలుష్యాన్ని నడిపించేవి, వాటి నుండి వచ్చే నీరు హుసేన్ సాగర్ లో కలవడం ప్రారంభించారు.
కాలుష్యం కారణంగా సమస్యలు
వినాయక చవితి వంటి పండగల సమయంలో ప్లాస్టర్ ఆఫ్ పారిస్ తో చేసిన విగ్రహాలను హుసేన్ సాగర్ లో నిమజ్జనం చేయడం ప్రారంభించారు. దీని వల్ల కూడా నీటి కాలుష్యం పెరిగిపోయింది. ప్రభుత్వాలు, అధికారులు ఈ పరిస్థితిని పరిష్కరించేందుకు ప్రయత్నాలు చేసినప్పటికీ, కొన్ని విషయాలు కూడా అంతటితో సాధ్యం కాకుండా పోయాయి.
పరిస్థితి ఇంకా ఎందుకు శ్రమ?
పొల్యూషన్ కంట్రోల్ బోర్డు ఇచ్చిన నివేదిక ప్రకారం హుసేన్ సాగర్ లో, ముఖ్యంగా విగ్రహాల నిమజ్జనం కారణంగా కలుషితమైన నీటి పదార్థాలు, హుసేన్ సాగర్ ని మరింతగా కలుషితం చేస్తాయని తెలియజేసింది. కాలుష్యం పెరుగుతూనే ఉంది. ఈ విధంగా, కాలుష్యానికి కారణమైన జీడిమట్ల, కూకట్పల్లి, కందిరీగ వంటివి ఈ కాలుష్యాన్ని పెంచుతున్నాయి.
అభివృద్ధి కోసం మళ్లీ ప్రయత్నాలు
హెచ్ఎండిఏ, తెలంగాణ ప్రభుత్వం, జిహెచ్ఎంసి, ఈ మూడు సంస్థలు సమిష్టిగా కలిసి ప్రాజెక్టు ప్రారంభించారు. వాటి ద్వారా హుసేన్ సాగర్ పరిశుద్ధత కోసం పలు చర్యలు చేపడుతున్నారు. అయితే, వాటి పూర్తి స్థాయిలో కార్యాచరణ కనిపించడం లేదు. అలాగే, హుసేన్ సాగర్ నుండి నీటిని తొలగించే అవుట్లెట్స్ కూడా శిధిలమైపోయాయి.
భవిష్యత్తు
ఈ పరిస్థితుల్లో, “ట్యాంక్ బండ్ కి పూర్వ వైభవం వస్తుందా?” అనే ప్రశ్న ఇంకా వివాదాస్పదంగా మారింది. హుసేన్ సాగర్ ని పూర్తిగా పరిశుద్ధంగా మార్చడం కోసం క్రమక్రమంగా మరిన్ని ప్రయత్నాలు అవసరం.
