చంద్ర నమస్కారం (Chandra Namaskaram) అంటే రాత్రి సమయాల్లో లేదా చంద్రమండల శక్తిని గుర్తిస్తూ చేసే యోగాభ్యాసం. ఇది ప్రధానంగా మన మనసు, శరీర శాంతిని, చైతన్యాన్ని పెంచేందుకు సహాయపడుతుంది. సాధారణంగా మనం సూర్య నమస్కారాన్ని ఎక్కువగా వినిపిస్తాం కానీ చంద్ర నమస్కారం మృదుత్వానికి, చల్లదనానికి, స్థిరత్వానికి ప్రతీక. ఇది మానసిక ఒత్తిడిని తగ్గించడానికి అత్యంత ప్రభావవంతమైన యోగ సంప్రదాయం.
చంద్ర నమస్కారం అంటే ఏమిటి?
చంద్ర నమస్కారం అనేది యోగలోని ఒక శాంతియుతమైన శ్రేణి ఆసనాల సమాహారం. ఇది సూర్య నమస్కారానికి ప్రత్యామ్నాయంగా, చల్లదనాన్ని కలిగించే ప్రక్రియగా పరిగణించబడుతుంది. ఈ నమస్కారాలు చంద్రనాడిని (ఇడా నాడి) ఉత్తేజితం చేస్తాయి. ఇది మన ఊపిరితిత్తుల, హృదయ, మానసిక వ్యవస్థలపై సానుకూల ప్రభావం చూపుతుంది.
చంద్ర నమస్కార ఆసనాలు :
ఊర్ధ్వ హస్తాసనం (Urdhva Hastasana):
- నిటారుగా నిలబడి రెండు చేతులను పైకి చాపాలి.
- వేళ్లను వెనుకకు వంచి, స్వల్పంగా వెనక్కి వంగాలి.
- ఇది శరీరానికి మంచి ఉద్వాహకంగా పనిచేస్తుంది.
చంద్ర వంక భంగిమ (Chandra Side Lunge Pose):
- ఎడమ కాలు ముందుకు, కుడి కాలు వెనక్కు.
- రెండు చేతులను వెనుకకు చాపి, మెడను వెనక్కి వంచాలి.
- చంద్రమండల వైపు దృష్టిని నిలిపే విధంగా ఉండాలి.
దేవత భంగిమ (Goddess Pose):
- రెండు కాళ్లను వెడల్పుగా విడదీసి, మడమలను పైకి లేపి వేళ్లపై నిలబడాలి.
- చేతులు హృదయస్థాయిలో నమస్కార ముద్రలో ఉంచాలి.
- మోచేతులు 90 డిగ్రీల కోణంలో వంగాలి.
చంద్ర బలాన్సింగ్ భంగిమ (Half Moon Pose):
- కుడికాలిని నేలపై నిలిపి, ఎడమకాలి తుడికేడును పైకి లేపాలి.
- ఎడమచేతిని పైకి చాపి, చంద్రుని వైపు చూపాలి.
- ఇది శరీరానికి బ్యాలెన్స్ను నేర్పుతుంది.
సకలాంగనశనం (Forward Fold Pose):
- ముందుకు వంగి కాళ్లకు తల తాకేలా ఉంచాలి.
- రెండు చేతులతో పాదాలను పట్టుకోవాలి.
- ఇది నరాల సమస్యలను తగ్గిస్తుంది.
పాదపిఠాసనం (Squat with Namaskar):
- మెల్లగా కూర్చోవడం ద్వారా మోకాళ్లకు వ్యాయామం అందుతుంది.
- చేతులు నమస్కార ముద్రలో ఉండాలి.
- ఇది మానసిక స్థిరత్వానికి తోడ్పడుతుంది.
సమస్ఠితి (Standing Still Pose):
- శరీరాన్ని నిటారుగా ఉంచి, చేతులు రెండు వైపులా వదిలివేయాలి.
- కొన్ని క్షణాలు నిశ్శబ్దంగా శ్వాస పీల్చుకుంటూ ఉండాలి.
- ఈ దశ విశ్రాంతికి ఉపయోగపడుతుంది.
ఆర్ధ చంద్రాసనం (Half Moon Pose):
- ఇప్పుడు భిన్నమైన వైపున చేయాలి (కుడి కాలు పైకి, ఎడమ కాలు నేలపై).
- దీనివల్ల రెండు వైపులా సమతుల్యత వస్తుంది.
- దేవత భంగిమ – తిరుగు భంగిమ:
- మళ్లీ దేవత భంగిమలోకి రాగలిగితే, ఇప్పుడు వ్యత్యాసంగా చేతులను పైకి చాపాలి.
- ఇది చక్రాలపై శక్తిని సృష్టిస్తుంది.
చంద్రవంక భంగిమ – వ్యత్యాసంగా:
- ఇప్పుడు కుడి కాలు ముందుకు, ఎడమ వెనుకకు.
- ఇదే విధంగా చేయడం వల్ల శరీర ధృడత్వం పెరుగుతుంది.
ఊర్ధ్వ హస్తాసనం తిరిగి:
- మళ్లీ మొదటి ఆసనంలోకి వస్తూ, చేతులను పైకి చాపాలి.
- దీని ద్వారా శరీరంలో ప్రాణవాయువు ప్రసరణ మెరుగవుతుంది.
నమస్కార స్థితి (Namaskara Mudra):
- రెండు చేతులను ఛాతీ ముందుగా జోడించి నమస్కారం చేయాలి.
- శ్వాసను మెల్లగా తీసుకుంటూ ధ్యానంలో నిలవాలి.
చంద్ర నమస్కారం ప్రయోజనాలు:
- మానసిక ఒత్తిడిని తగ్గిస్తుంది
- నిద్రలేమిని నివారిస్తుంది
- హార్మోన్ల సమతుల్యతకు దోహదం చేస్తుంది
- గుండె, ఊపిరితిత్తులకు వ్యాయామం
- స్పృహను పెంచుతుంది
- ఆత్మనిర్ణయం, శాంతిని పెంచుతుంది
- నెలసరి సమస్యలను సమతుల్యం చేస్తుంది.
చంద్ర నమస్కారంలో ముఖ్యంగా శ్వాసపీల్చడం (Inhalation) మరియు శ్వాసవదలడం (Exhalation) మధ్య పూర్తి స్పృహ అవసరం. ప్రతి ఆసనంలో శ్వాసను నియంత్రిస్తూ, మనోనిబద్ధతతో ప్రాక్టీస్ చేయాలి.