కొవిడ్-19 (COVID-19) మహమ్మారి మళ్లీ ప్రపంచవ్యాప్తంగా తన ప్రభావాన్ని చూపిస్తోంది. ముఖ్యంగా భారతదేశంలో ఇటీవలే కొత్త వేరియంట్లు ఎన్బీ 1.8.1 మరియు ఎల్ఎఫ్ 7 గుర్తించబడిన నేపథ్యంలో ప్రజలు మళ్లీ అప్రమత్తం కావాల్సిన అవసరం ఏర్పడింది. కొవిడ్ వ్యాధి శరీరంలోని వివిధ అవయవాలపై ఎలా దాడి చేస్తుంది? దీని ప్రభావం ఎలా ఉంటుంది? ఏ లక్షణాలు కనిపిస్తాయి? తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలేంటి? అన్నదాని గురించి సుదీర్ఘంగా తెలుసుకుందాం.
కొవిడ్ లక్షణాలు:
కొవిడ్ వైరస్ లక్షణాలు వ్యక్తి యొక్క శరీర ప్రతిస్పందనను బట్టి మారుతుంటాయి. కొంతమందికి తేలికపాటి లక్షణాలుగా ఉండగా, మరికొందరికి తీవ్రమైన సమస్యలుగా మారుతాయి. వైరస్ ఇన్ఫెక్షన్తో శరీరంలో జరిగే మార్పులు క్రమంగా అన్ని వ్యవస్థలపైనా ప్రభావం చూపుతాయి.
సాధారణ లక్షణాలు:
- జ్వరం లేదా చలి జ్వరం
- పొడి దగ్గు
- గొంతు మంట లేదా నొప్పి
- వాసన, రుచి కోల్పోవడం
- ముక్కు దిబ్బడ
- అలసట, శరీర నొప్పులు
- తలనొప్పి
- తుమ్ములు
- వాంతులు, విరేచనాలు
- ఛాతీలో ఒత్తిడి
తీవ్రమైన లక్షణాలు:
- శ్వాస ఆడకపోవడం
- ఛాతీలో నిరంతర నొప్పి
- నిద్రలేమి
- చర్మం రంగు మారటం
- అపస్మారాలు, గందరగోళం
శ్వాసకోశ వ్యవస్థపై ప్రభావం:
కొవిడ్ వైరస్ మొదటగా దాడి చేసే వ్యవస్థ శ్వాసకోశ వ్యవస్థ. వైరస్ ముక్కు, నోరు లేదా కళ్లు ద్వారా ప్రవేశించి, గొంతు ద్వారా ఊపిరితిత్తుల వరకు చేరుతుంది. అక్కడ ఎపిథీలియల్ కణాలను దెబ్బతీసి శ్వాస సంబంధిత ఇబ్బందులను కలిగిస్తుంది. న్యుమోనియా, హైపోక్సియా (ఆక్సిజన్ తగ్గిపోవడం) వంటి సమస్యలు తలెత్తవచ్చు.
గుండెపై దెబ్బ:
కొవిడ్ వైరస్ రక్తంలోకి ప్రవేశించిన తర్వాత రక్తం గడ్డకట్టే ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది. ఇది గుండెకు రక్తం సరఫరా చేసే రక్తనాళాల్లో గడ్డకట్టడం వల్ల హార్ట్ అటాక్ వచ్చే అవకాశాలు ఉంటాయి. అలాగే, గుండె రిదమ్ లో మార్పులు, మయోకార్డిటిస్ (గుండె కండరాల వాపు), గుండె జబ్బుల రిస్క్ పెరుగుతుంది.
మెదడు మరియు నరాల వ్యవస్థపై ప్రభావం:
కొవిడ్ వల్ల నరాల వ్యవస్థపై కూడా తీవ్రమైన ప్రభావాలు కనిపిస్తున్నాయి.
- తలనొప్పి
- గందరగోళం
- రుచి, వాసన కోల్పోవడం
- మూర్ఛలు
- గులియన్-బారే సిండ్రోమ్ (నరాలకు నష్టం)
- దీర్ఘకాలిక మెమరీ లాస్ లేదా ‘బ్రెయిన్ ఫాగ్’
జీర్ణ వ్యవస్థపై ప్రభావం:
విరేచనాలు, వాంతులు, మలబద్ధకత, ఆకలి తగ్గిపోవడం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. కొవిడ్ వల్ల కాలేయం, ప్లీహము (స్ప్లీన్) వంటి అవయవాలపై ప్రభావం పడే అవకాశముంది. కొంతమందిలో పాంచక వ్యవస్థ జీర్ణం లేకపోవడం వల్ల పోషక లోపాలు ఎదురవుతాయి.
కిడ్నీలు, కండరాలు, మజ్జపై ప్రభావం:
- కిడ్నీలు: కొవిడ్ తీవ్ర రూపాల్లో ఉండే వారిలో కిడ్నీలు పనితీరు తగ్గిపోయే అవకాశం ఉంటుంది. దీర్ఘకాలిక రీనల్ ఫెయిల్యూర్కు దారితీయవచ్చు.
- కండరాలు: శక్తినిల్వలు తగ్గిపోవడం, శరీర నొప్పులు, మజ్జ బలహీనత సమస్యలు.
- ఎముకలు, కీళ్లలో నొప్పులు: పోస్ట్ కోవిడ్ లక్షణాలుగా దీర్ఘకాలం పాటు ఉండొచ్చు.
తీసుకోవలసిన జాగ్రత్తలు:
మాస్క్ తప్పనిసరి
రద్దీ ప్రదేశాల్లో N95 లేదా KN95 మాస్క్ ధరించడం అవసరం.
సాధారణ మాస్క్ వాడితే సరిగా ఫిట్టింగ్ ఉండేలా చూసుకోవాలి.
చేతుల పరిశుభ్రత
- కనీసం 20 సెకన్ల పాటు హ్యాండ్ వాష్
- లేకపోతే 60% ఆల్కహాల్ ఉండే శానిటైజర్ వాడాలి
- తినేముందు, బయట నుంచి వచ్చిన తర్వాత తప్పకుండా చేతులు శుభ్రం చేసుకోవాలి
భౌతిక దూరం పాటించండి
- కనీసం 1 మీటర్ దూరం
- రద్దీ ప్రాంతాల్లో, అనారోగ్య లక్షణాలున్న వ్యక్తుల సమీపంలో ఉండకూడదు
శ్వాస సంబంధిత వ్యాయామాలు చేయండి
వైరస్ ఊపిరితిత్తులపై ప్రభావం చూపుతున్నందున, గమనించదగ్గ శ్వాస సాధనలు (ప్రాణాయామం) ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరుస్తాయి.
ఐసోలేషన్ పాటించండి
లక్షణాలు కనిపిస్తే వెంటనే డాక్టర్ను సంప్రదించి ఇంట్లో లేదా ఆసుపత్రిలో ఐసోలేషన్ పాటించాలి.
బూస్టర్ డోసులు
ప్రభుత్వ నిబంధనల ప్రకారం టీకాల బూస్టర్ డోసులు వేయించుకోవాలి. వైరస్ మ్యూటేషన్లను దృష్టిలో ఉంచుకొని రక్షణ కోసం టీకాలు అత్యవసరం.
కొంతమంది కోలుకున్న తర్వాత కొన్ని వారాల పాటు – తలనొప్పి, అలసట, ఊపిరి తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది, మానసిక ఒత్తిడి వంటి సమస్యలు ఎదురవుతుంటాయి. దీన్ని లాంగ్ కోవిడ్ అంటారు. ఇది శరీరంపై మెల్లగా ప్రభావం చూపుతుంది.
Read also: Plastic pollution: మెరుగైన ఆరోగ్యం కోసం ప్లాస్టిక్ కాలుష్యాన్ని అరికడదాం