యుద్ధ విరమణ & పాకిస్తాన్ దయనీయ స్థితి
మొత్తం మీద అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ మధ్యవర్తిత్వంతో పాకిస్తాన్, భారత్ మధ్య యుద్ధం ఆగిపోయింది. ఇరు దేశాలు సీస్ ఫైర్ ప్రకటించగా, సాయంత్రం 5:00 గంటల నుంచి అది అమల్లోకి వచ్చింది. యుద్ధం ఆగిన తర్వాత పాకిస్తాన్ పరిస్థితి ఎలా ఉంది? 1947 ఆగస్టు 14న స్వాతంత్ర్యం పొందినప్పటి నుంచి ఆ దేశం ఏమాత్రం ఎదగకపోగా, తిరోగమన స్థితిలోనే ఉంది. అది ఒక దౌర్భాగ్య దేశంగా గుర్తింపు పొందింది. అంతర్జాతీయ స్థాయిలో ఒక్క పురోగతి కూడా చూపని పాకిస్తాన్, నిరంతరం అంతర్గత సంక్షోభంలో కూరుకుపోతోంది. ఈ అంతర్గత సంక్షోభం దాని పురోగతిని అడ్డుకుంటోంది.
మిలిటరీ పాలన & తీవ్రవాద పోషణ
1947 నుంచి నేటి వరకు సుమారు 43 సంవత్సరాలు మిలిటరీ పాలన సాగింది. ఈ కాలంలో సామాన్యులు, యువకులు, నిరుద్యోగులు, ఉద్యోగులు సైనిక పాలకుల అణచివేతకు గురయ్యారు. ఎలాంటి అభివృద్ధి కనిపించలేదు. మిలిటరీ ఒకవైపు అణచివేస్తూనే, మరోవైపు అరాచక కార్యకలాపాల కోసం తీవ్రవాద సంస్థలను పెంచి పోషించింది. జైష్ ఏ మొహమ్మద్, లష్కరే తొయిబా వంటి సుమారు 14 నుంచి 20 వరకు తీవ్రవాద సంస్థలను అది ప్రోత్సహించింది. తాలిబాన్లు కూడా ఇందులో భాగమే.
ప్రభుత్వాలపై మిలిటరీ పట్టు & తీవ్రవాదుల బెడద
నేడు తాలిబాన్లు ఆఫ్ఘనిస్తాన్లో పాలన కొనసాగిస్తూ కొంత గుర్తింపు పొందుతున్నారు. కానీ పాకిస్తాన్లో మాత్రం ఇప్పటికీ తీవ్రవాదం రాజ్యమేలుతోంది. ప్రభుత్వాలు మిలిటరీ చెప్పినట్టే వింటున్నాయి. ఏ ప్రధాని అయినా సైన్యం ఆదేశాల మేరకే నడుచుకోవాలి. ఈ పరిస్థితుల్లో తీవ్రవాదం పెరిగిపోతూ వచ్చింది. భారతదేశం లేదా ఇతర పొరుగు దేశాలపై రెచ్చగొట్టేందుకు ఉపయోగించిన తీవ్రవాదులు కొన్నిసార్లు తిరగబడి, స్వదేశంలోనే విధ్వంసం సృష్టిస్తూ వందలాది మందిని బలిగొంటున్నారు.
భారత్ చర్యలు & తీవ్రవాదుల ఆశ్రయం
ఇటీవల జరిగిన సంఘటన తర్వాత భారత్ ఈ తీవ్రవాద మూకలపై దృష్టి సారించింది. ఏకంగా తొమ్మిది స్థావరాలపై దాడులు చేసి వందలాది మందిని మట్టుబెట్టింది. ముఖ్యంగా, మసూద్ అజర్ కుటుంబానికి చెందిన 22 మంది మరణించారు. కాందహార్ సంఘటన సమయంలో తప్పించుకున్న మసూద్, అప్పటి నుంచి భారత్పై కక్షతో ఉన్నాడు. ప్రస్తుతం అతను పాకిస్తాన్లో తలదాచుకుంటున్నాడు. ప్రపంచంలో ఎక్కడ తీవ్రవాద చర్యలు జరిగినా, వాటి మూలాలు పాకిస్తాన్లోనే ఉన్నాయని స్పష్టమవుతోంది. గతంలో జరిగిన అనేక ఘటనల నిందితులు అక్కడే ఆశ్రయం పొందుతున్నారు. పాకిస్తాన్లో తలదాచుకున్న ఒక తీవ్రవాదిని అమెరికా స్వయంగా చంపిన సంఘటన కూడా ఉంది. ఈసారి కూడా ప్రధాని మోడీ ఇదే తరహా ప్రణాళికతో ఉన్నప్పటికీ, అనుకోకుండా యుద్ధ విరమణ జరిగింది.
ఆర్థిక దుస్థితి & ఐఎంఎఫ్ రుణాలు
ఆర్థికంగా చూస్తే, పాకిస్తాన్ జిడిపి ఏమాత్రం వృద్ధి చెందలేదు. నిరుద్యోగం పెరుగుతోంది, అభివృద్ధి జాడ లేదు. భారతదేశంలో డాలర్ విలువ ₹83-86 ఉంటే, పాకిస్తాన్లో అది ₹281 పలుకుతోంది. అక్కడ లీటర్ పెట్రోల్ ₹200-350కి అమ్ముతున్నారు. ప్రస్తుతం యుద్ధం తర్వాత పెట్రోల్ కొరత తీవ్రమై బంకులు మూతపడ్డాయి; ఈ కొరత తీరడానికి కనీసం వారం పట్టవచ్చు. ఇటీవల ఐఎంఎఫ్ నుండి $100 కోట్లు అందడంతో పాకిస్తాన్ కాస్త ఊపిరి పీల్చుకుంది. వాస్తవానికి, 2023లోనే దివాలా తీసే స్థితికి చేరుకున్నప్పుడు ఐఎంఎఫ్ ఒకసారి రుణం ఇచ్చింది. ఐఎంఎఫ్ తో గతంలో కుదిరిన $700 కోట్ల రుణ ఒప్పందం మేరకు, భారతదేశం వ్యతిరేకించినప్పటికీ, ఐఎంఎఫ్ తాజాగా మరో $100 కోట్లు విడుదల చేసింది. దీంతో ఆ దేశం తాత్కాలికంగా గట్టెక్కింది.
అంతర్గత సవాళ్లు & భవిష్యత్ మార్గం
దేశం లోపల రాజకీయాలు, తీవ్రవాదుల కార్యకలాపాలతో పాకిస్తాన్ సతమతమవుతోంది. సుమారు 65 సంవత్సరాలుగా బలూచిస్తాన్ వేర్పాటువాదులు ప్రత్యేక దేశం కోసం ఉద్యమిస్తున్నారు. భారత్తో ఉద్రిక్తతలు పెరిగినప్పుడు, పాకిస్తాన్ బలూచిస్తాన్ నుండి సైన్యాన్ని వెనక్కి రప్పించాల్సి వచ్చింది. దీంతో బలూచిస్తాన్ లిబరేషన్ ఆర్మీ, నాలుగు రాష్ట్రాలు తమ నియంత్రణలో ఉన్నాయని, పాకిస్తాన్ ప్రభుత్వంతో సంబంధం లేదని ప్రకటించింది. మరోవైపు, పాకిస్తాన్ పెంచి పోషించిన ఆఫ్ఘనిస్తాన్ తాలిబాన్లు కూడా ఇప్పుడు పాకిస్తాన్పై యుద్ధానికి సిద్ధంగా ఉన్నారు. భారతదేశంతో యుద్ధం ఆగిపోయినప్పటికీ, పాకిస్తాన్ను ఇంకా అనేక ఇబ్బందులు వెంటాడుతున్నాయి.
ఆర్థిక సమస్యలు, అంతర్గత రాజకీయ సమస్యలు, బలూచిస్తాన్, ఆఫ్ఘనిస్తాన్ తాలిబాన్లు వంటి అనేక కోణాల నుండి పాకిస్తాన్ సవాళ్లు ఎదుర్కొంటోంది. ఈ సమస్యలన్నీ తీరాలంటే, మొదట తీవ్రవాదాన్ని అంతం చేయాలి.భారత్ ఇప్పటికే ఈ విషయంలో ముందడుగు వేసింది. ఇప్పటికైనా పాకిస్తాన్ తన వైఖరిని మార్చుకొని, తీవ్రవాదులను కట్టడి చేసి, సమగ్రమైన, సమర్థవంతమైన పాలన అందించి అభివృద్ధికి సహకరించడం అత్యవసరం.