హైదరాబాద్: తెలంగాణ రాష్ట్ర ఖజానా బడ్జెట్లో కనిపించని ‘ఆఫ్ బడ్జెట్ లోన్ల’పై (Off-Budget Loans) ఎక్కువగా ఆధారపడుతోంది. రాష్ట్రం ప్రధానంగా పవర్ యుటిలిటీస్, బోర్డులు, హౌసింగ్, డెవలప్మెంట్ సంస్థల ద్వారా ఈ రుణాలు తీసుకుంటోంది. ఇవి నేరుగా బడ్జెట్లో చూపించకపోయినా, వీటికి ప్రభుత్వం గ్యారంటీ ఇస్తుండటంతో వీటి బాధ్యత రాష్ట్రానికే అవుతుంది. ఈ విధానంపై కాగ్ (CAG), రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) వంటి సంస్థలు ఇప్పటికే హెచ్చరికలు జారీ చేశాయి. కార్పొరేషన్ల ద్వారా ప్రభుత్వం గ్యారంటీతో తీసుకున్న ఆఫ్ బడ్జెట్ లోన్లను కూడా పరిగణనలోకి తీసుకుంటే, మార్చి 2026 నాటికి రాష్ట్ర మొత్తం అప్పు రూ.6.6 నుంచి రూ.6.7 లక్షల కోట్ల వరకు చేరుతుందని ఆర్థిక శాఖ అంచనా వేసింది. ఇది రాష్ట్ర స్థూల రాష్ట్ర దేశీయోత్పత్తి (GSDP)లో దాదాపు 35 శాతానికి సమానం.
Read Also: Jubilee Hills by election: జూబ్లీహిల్స్ బీజేపీ అభ్యర్థిగా దీపక్రెడ్డి?
రుణాలపై అధిక ఆధారపడటం, ఎఫ్ఆర్బీఎం పరిమితి ఉల్లంఘన
అధికార వర్గాల సమాచారం ప్రకారం, 2026 మార్చి వరకు రాష్ట్రం ₹5.46 లక్షల కోట్ల రుణాలు సేకరించింది. ఇది రాష్ట్ర మొత్తం జీఎస్డీపీలో 28 శాతానికి సమానం. రాష్ట్రం రుణాలపై అధికంగా ఆధారపడుతోంది. ప్రస్తుత 2025-26 వార్షిక అంచనా బడ్జెట్లో ఎఫ్ఆర్బీఎం (FRBM) పరిమితికి లోబడి ₹54,009 కోట్ల రుణాలు చేయనున్నట్లు పేర్కొంది. ఈ ఆర్థిక సంవత్సరం తొలి రెండు త్రైమాసికాల్లోనే రాష్ట్రం ₹49,900 కోట్లు అప్పుగా తీసుకుంది. ఇది దాని వార్షిక రుణ పరిమితిలో 92 శాతం కంటే ఎక్కువ. కొత్త ప్రతిపాదనతో, డిసెంబర్ చివరి నాటికి మార్కెట్ రుణాల మొత్తం ఎఫ్ఆర్బీఎం పరిధి దాటి ₹59,500 కోట్లకు చేరుకుంటాయని ఆర్థిక వర్గాలు వెల్లడించాయి.
ఆదాయం, కమిటెడ్ ఖర్చుల మధ్య అసమతుల్యత
ప్రతి సంవత్సరం రాష్ట్రానికి సుమారు ₹49 వేల కోట్ల నుండి ₹50 వేల కోట్ల ఆర్థిక లోటు ఉండగా, ఆదాయం, ఖర్చుల మధ్య అసమతుల్యత స్పష్టంగా కనిపిస్తోంది. ఈ 2025-26 ఆర్థిక సంవత్సరం తొలి ఐదు నెలల్లోనే రాష్ట్ర రెవెన్యూ ఆదాయం ₹63 వేల కోట్లు దాటింది. కానీ పన్నుల ద్వారా వచ్చిన రాబడుల్లో తగ్గుదల కనిపించింది. అదే సమయంలో, సంక్షేమ ఖర్చులు, వేతనాలు, పెన్షన్లు, వడ్డీలు వంటి ‘కమిటెడ్ ఖర్చులు’ పెరుగుతున్నాయి. 2025-26లో కేవలం ఐదు నెలల్లోనే ₹11,447 కోట్లు వడ్డీగా చెల్లించింది. పెన్షన్ ఖర్చులు, వేతనాల ఖర్చు, సబ్సిడీల ఖర్చు గణనీయంగా ఉండటంతో, ఈ మొత్తం ఖర్చులు రాష్ట్ర ఆదాయంలో 55 శాతానికి పైగా ఉంటున్నాయి. ఫలితంగా, దీర్ఘకాల అభివృద్ధికి ఉపయోగపడే మూలధన వ్యయాలకు పెద్దగా నిధులు మిగలడం లేదు, దీంతో ప్రభుత్వం రుణాలపైనే ఆధారపడుతోంది.
‘ఆఫ్ బడ్జెట్ లోన్లు’ అంటే ఏమిటి?
ఇవి కార్పొరేషన్లు, బోర్డులు వంటి సంస్థల ద్వారా ప్రభుత్వం గ్యారంటీతో తీసుకునే రుణాలు. ఇవి రాష్ట్ర బడ్జెట్లో నేరుగా చూపబడవు.
2026 మార్చి నాటికి తెలంగాణ మొత్తం అప్పు ఎంతకు చేరుతుందని అంచనా?
మార్చి 2026 నాటికి మొత్తం అప్పు రూ.6.6 నుంచి రూ.6.7 లక్షల కోట్ల వరకు చేరుతుందని అంచనా.
Read hindi news: hindi.vaartha.com
Epaper : https://epaper.vaartha.com/
Read Also: