వర్షాకాలం వచ్చిందంటే ఉరుములు, మెరుపులు, పిడుగుల భయం మొదలవుతుంది. ప్రత్యేకించి తెలంగాణ వంటి రాష్ట్రాల్లో, పిడుగుపాటు వల్ల ప్రతి సంవత్సరం అనేక మంది ప్రాణాలు కోల్పోతున్నారు. జాతీయ క్రైమ్ రికార్డ్స్ బ్యూరో (NCRB) గణాంకాల ప్రకారం, 2021లో భారతదేశంలో 2,880 మంది పిడుగుల వల్ల మరణించారు. వారిలో మెజారిటీ గ్రామీణ ప్రాంతాలవారే. ఈ ముప్పును తగ్గించేందుకు కేంద్ర భూవిజ్ఞాన మంత్రిత్వ శాఖ రూపొందించిన ‘దామిని యాప్’ (Damini app) ఎంతో కీలకంగా మారుతోంది.
దామిని యాప్ ఎలా పనిచేస్తుంది?
దామిని యాప్ (Damini app) పిడుగులు పడే అవకాశం ఉన్న ప్రాంతాలను ముందుగానే గుర్తించి ప్రజలకు అలర్ట్లు పంపుతుంది. ఇది వినియోగదారు స్థానానికి 40 కిలోమీటర్ల పరిధిలో వచ్చే 25 నిమిషాల్లో పిడుగు పడే అవకాశాన్ని గమనించి మూడు రంగుల సంకేతాలతో హెచ్చరికలు ఇస్తుంది .
- ఎరుపు (Red): అత్యంత అత్యవసర పరిస్థితి – 7 నిమిషాల్లో పిడుగు (Thunderstorm in 7 minutes) పడే అవకాశం
- పసుపు (Yellow): మధ్య స్థాయి హెచ్చరిక – 14 నిమిషాల్లో ప్రమాదం
- నీలం (Blue): తక్కువ ప్రమాద సూచన – 21 నిమిషాల్లో పిడుగు కార్యకలాపం
ఈ యాప్ గూగుల్ ప్లే స్టోర్ లేదా యాపిల్ యాప్ స్టోర్ నుంచి ఉచితంగా డౌన్లోడ్ చేసుకోవచ్చు. ఇది తెలుగు సహా పలు భాషల్లో అందుబాటులో ఉంది.
గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో అవగాహన కొరత
తెలంగాణలోని గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో రైతులు, కూలీలు, పశుపోషకులు తరచూ బయటి పనుల్లో ఉండడం వల్ల పిడుగుపాట్లకు గురవుతున్నారు. అయితే, వీరిలో చాలా మందికి దామిని యాప్ గురించి తెలియదు. స్మార్ట్ఫోన్ వినియోగం తగ్గడం, డేటా వినియోగ సామర్థ్యం లేకపోవడం, లేదా డిజిటల్ లిటరసీ లోపం వంటి కారణాల వల్ల అవగాహన లోపిస్తున్నది.
భద్రత కోసం తీసుకోవాల్సిన ముఖ్యమైన చర్యలు
పిడుగు ప్రమాదాన్ని తగ్గించేందుకు కేవలం యాప్ సరిపోదు – కొన్ని జాగ్రత్తలు తప్పనిసరిగా తీసుకోవాలి:
- ఆకాశంలో ఉరుములు, మెరుపులు కనిపించిన వెంటనే తెరవెనుకలో ఉండకూడదు.
- చెట్ల క్రింద లేదా లోహ వస్తువుల దగ్గర ఆశ్రయం పొందవద్దు.
- నీటి వనరుల దగ్గర లేకుండా ఉండాలి.
ఎలా డౌన్లోడ్ చేసుకోవాలి
మొబైల్ ఫోన్లో గూగుల్ ఫ్లే స్టోర్లో , యాపిల్ యాప్ స్టోర్లోకి వెళ్లి ఇన్స్టాల్ చేసుకోవచ్చు. దానిలో మీ పేరు, మొబైల్ నంబర్, చిరునామా, పిన్ కోడ్ వంటి వివరాలు రిజిస్టర్ చేసుకోవాలి. దాని తర్వాత మీరున్న ప్రాంతానికి చూట్టూ 40 కోలో మీటర్ల పరిధిలో ఒక సర్కిల్ యాప్లో కనిపిస్తుంది. ఇలా దీనిద్వారా పిడుగు ఎంత సేపట్లో పడుతుందో అనే హెచ్చరికలను ఎరుపు, పసుపు, నీలం 3 రంగుల్లో సూచిస్తుందని నిపుణులు చెబుతున్నారు .
ఈ యాప్ ఎవరు ప్రవేశపెట్టారు?
IITM పూణే (ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ట్రాపికల్ మెటియోరాలజీ), భారత భూభౌగోళిక శాస్త్రాల మంత్రిత్వ శాఖ ఆధ్వర్యంలో, “దామిని” (DAMINI) అనే మొబైల్ యాప్ను అభివృద్ధి చేసింది. ఈ యాప్ ద్వారా వినియోగదారులకు వారి ప్రాంతంలో ఏర్పడే పిడుగు ప్రమాదం గురించి ముందస్తుగా హెచ్చరికలు అందిస్తారు.
Read hindi news: hindi.vaartha.com
Read also: Axiom-4 mission: ఆక్సియం-4 మిషన్: శుభాంశు శుక్లా ISS నుంచి తీసుకొస్తున్న 263 కేజీల నిధి