భారతదేశ చరిత్రలోని అతిపెద్ద రహస్యాలలో ఒకటైన సింధు లోయ నాగరికత (Indus Valley Civilization) పతనం వెనుక ఉన్న కారణాలను ఐఐటీ గాంధీనగర్ పరిశోధకులు ఛేదించారు. ఒకప్పుడు ఎంతో వైభవంగా విలసిల్లిన ఆ మహా నాగరికత అంతరించిపోవడానికి వరుసగా సంభవించిన తీవ్రమైన, సుదీర్ఘమైన కరవులే (Prolonged Droughts) ప్రధాన కారణమని తమ పరిశోధనలో వారు తేల్చారు. ఈ కరవుల వల్లే హరప్పా, మొహెంజొదారో వంటి సుసంపన్నమైన నగరాలను ప్రజలు విడిచిపెట్టి వెళ్లారని వారు నిర్ధారించారు.
Read Also: Maharastra: హైవేపై పులి.. గంటలపాటు నిలిచిపోయిన ట్రాఫిక్!
కరవుల ప్రభావం, క్షీణతకు దారితీసిన అంశాలు
సుమారు 5,000 నుంచి 3,500 ఏళ్ల క్రితం వాయవ్య భారతదేశం, పాకిస్థాన్ ప్రాంతాల్లో వర్ధిల్లిన ఈ నాగరికత అద్భుతమైన డ్రైనేజీ వ్యవస్థలు, అభివృద్ధి చెందిన లోహపు(Indus Valley Civilization) పనితనంతో ప్రపంచంలోని తొలి పట్టణ నాగరికతలలో ఒకటిగా గుర్తింపు పొందింది. అయితే, ఐఐటీ గాంధీనగర్కు చెందిన విమల్ మిశ్రా నేతృత్వంలోని బృందం అధ్యయనం ఈ పతనంపై కొత్త వెలుగునిచ్చింది.
పరిశోధన వివరాలు
పరిశోధకులు పురాతన వాతావరణ రికార్డులు, భూగర్భ ఆధారాలు, క్లైమేట్ మోడల్స్ను విశ్లేషించారు. వారి పరిశోధన ప్రకారం, 4,450 నుంచి 3,400 ఏళ్ల మధ్య కాలంలో మొత్తం నాలుగు భారీ కరవులు సంభవించాయి.
- తీవ్రత: ఒక్కో కరువు 85 ఏళ్లకు పైగా కొనసాగింది.
- అత్యంత తీవ్రమైన కరువు: వీటిలో అత్యంత తీవ్రమైన కరువు ఏకంగా 164 ఏళ్లపాటు కొనసాగింది.
- ప్రభావం: ఈ కరువు సింధు లోయ ప్రాంతంలోని 91 శాతానికి పైగా భూభాగాన్ని ప్రభావితం చేసింది.
ప్రజల వలసలు, క్షీణత
ఈ సుదీర్ఘ కరవుల కారణంగా వ్యవసాయం దెబ్బతిని, నీటి కొరత తీవ్రమైంది.
- మొదటి దశ: ప్రజలు తొలుత సింధు నదికి దగ్గరగా వలస వెళ్లారు.
- పంటల మార్పు: గోధుమ, బార్లీ వంటి పంటల స్థానంలో కరవును తట్టుకునే మిల్లెట్లను (చిరుధాన్యాలు) పండించడం ప్రారంభించారు.
- చివరి దశ: శతాబ్దాల పాటు కొనసాగిన కరవుల ధాటికి తట్టుకోలేక, చివరికి పెద్ద నగరాలను వదిలి చిన్న చిన్న గ్రామీణ ప్రాంతాలకు చెదిరిపోయారు.
పరిశోధకుల అభిప్రాయం ప్రకారం, ఇది ఆకస్మిక పతనం కాదని, వాతావరణ మార్పుల వల్ల నెమ్మదిగా జరిగిన క్షీణత (Slow Decline) అని స్పష్టమైంది. ఈ అధ్యయనం వివరాలు ప్రముఖ జర్నల్ కమ్యూనికేషన్స్ ఎర్త్ అండ్ ఎన్విరాన్మెంట్’లో ప్రచురించబడ్డాయి.
Read hindi news: hindi.vaartha.com
Epaper: epaper.vaartha.com/
Read Also: