ఈ రోజుల్లో హై బీపీ (High Blood Pressure) అనేది కేవలం వృద్ధులకే కాదు, యువతలో కూడా బీపీ సమస్య వేగంగా పెరిగిపోతోంది. గుండెపోటుతో మరణాలు సంభవించే కీలక కారణాల్లో హై బీపీ ఒకటి. ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ నివేదికల ప్రకారం, ప్రతి మూడవ వయోజనుడిలో ఒకరికి హై బీపీ సమస్య ఉంది. ఇది సైలెంట్ కిల్లర్గా పరిగణించబడుతోంది, ఎందుకంటే దీని లక్షణాలు తక్కువగా బయటపడతాయి కానీ దీని ప్రభావం తీవ్రమైనదిగా ఉంటుంది.
ఆహారపు అలవాట్లు
బీపీ పెరగడానికి అందరూ మొదటగా చెప్పే కారణం — ఉప్పు ఎక్కువగా తీసుకోవడం. ఇది నిజమే. ఉప్పులోని సోడియం శరీరంలో నీటి పరిమాణాన్ని పెంచుతుంది. ఫలితంగా రక్తం వాల్యూమ్ పెరిగి, హార్ట్ ఎక్కువ శ్రమించవలసి వస్తుంది. దీని కారణంగా రక్తపోటు (బీపీ) పెరుగుతుంది. డబ్ల్యూహెచ్ఓ ప్రకారం ఒక వ్యక్తి రోజుకు 5 గ్రాముల కంటే తక్కువ ఉప్పు తీసుకోవాలి. కానీ మన భారతీయ వంటకాలలో, ప్రత్యేకించి పాకంగా ఉండే పకోడి, పులిహోర, చిప్స్, ఆచారాల్లో అధికంగా ఉప్పు ఉంటుంది. ఇవి మామూలుగా తెలిసినా అనుకోకుండా అధిక పరిమాణంలో సోడియం తీసుకుంటాం.
తీవ్రమైన ఒత్తిడి – మానసిక ఆరోగ్యాన్ని పట్టించుకోకపోతే పెద్ద ప్రమాదం
వేడుకలు, డెడ్లైన్లు, ఫ్యామిలీ ప్రెషర్లు – ఇవన్నీ కలిపి మన జీవనశైలిని ఒత్తిడితో నింపుతున్నాయి. డాక్టర్లు చెబుతున్నట్లు, ఒత్తిడి వల్ల అడ్రెనలిన్, కార్టిసాల్ లాంటి స్ట్రెస్ హార్మోన్లు అధికంగా విడుదలవుతాయి. ఇవి తాత్కాలికంగా హార్ట్ రేట్ పెంచి బీపీని పెంచతాయి. కానీ దీర్ఘకాలంగా ఒత్తిడిలో ఉంటే ఈ స్థితి క్రమంగా ‘హైపర్టెన్షన్’ గా మారుతుంది. కొన్ని సందర్భాల్లో ఇది మన ప్రవర్తనను కూడా ప్రభావితం చేస్తుంది. కోపం, అసహనం పెరిగిపోవడం, చిన్న విషయాలకే రెచ్చిపోవడం వంటివి జరుగుతాయి.
నిద్ర లోపం
నిద్ర సరిపోకపోవడం అంటే కేవలం అలసట అనేది కాదు. ఇది బీపీపై నేరుగా ప్రభావం చూపిస్తుంది. నిద్రలో రిపేర్ మెకానిజం సక్రమంగా జరిగే లేకపోతే హార్మోన్ల బ్యాలెన్స్ చెడిపోతుంది. గుండె పనితీరు మీద ఒత్తిడి పెరుగుతుంది. ఇవి రక్తనాళాల్లో ఒత్తిడికి దారితీస్తాయి. 6-8 గంటల నిద్ర అవసరం అని నిపుణులు చెబుతున్నారు. సరిగా నిద్రపడకపోతే, ఊపిరి ఆడకపోవడం (Sleep Apnea), తీవ్రమైన అలసట, మానసిక స్థైర్యం లోపించడమూ కలుగుతుంది.
స్మోకింగ్, ఆల్కహాల్ – ప్రమాదం పెంచే అలవాట్లు
బీపీ ఉన్నవారు మొదటగా మానుకోవలసినవి — పొగత్రాగడం (స్మోకింగ్), మద్యం సేవించడమే. వీటివల్ల రక్తనాళాలు సంకుచితమై బీపీ పెరుగుతుంది. కొన్నిసార్లు మందుల ప్రభావాన్ని కూడా తగ్గించేస్తాయి. మద్యం త్రాగినప్పుడు శరీరంలోని రసాయన సమతుల్యత చెల్లాచెదురవుతుంది. దీర్ఘకాలంగా ఇలా కొనసాగితే గుండెపోటు, స్ట్రోక్ లాంటి సమస్యలు తప్పవు.
లైఫ్స్టైల్ మార్పులు
హై బీపీను నివారించాలంటే మందులతో పాటు జీవనశైలిలో మార్పులు చేయాల్సిన అవసరం ఉంది. మొదటిగా రోజువారీ ఆహారంలో ఉప్పు పరిమితంగా తీసుకోవాలి. ప్యాకేజ్డ్ ఫుడ్స్ (చిప్స్, బిస్కెట్స్, ఇన్స్టంట్ నూడుల్స్) వాడకాన్ని తగ్గించాలి. ద్రవపదార్థాల మోతాదును పెంచాలి – ముఖ్యంగా నీరు, కొబ్బరి నీరు, పొగాకు లేకుండా ఉండే గ్రీన్ టీ వంటివి మంచివి.
వ్యాయామం, యోగా, ధ్యానం – శరీరానికి అవసరమైన సహజ ఔషధం
రోజుకు కనీసం 30 నిమిషాలు brisk walking లేదా jogging చేయడం వల్ల బీపీ అద్భుతంగా నియంత్రణలో ఉంటుంది. ధ్యానం, యోగా వల్ల మానసిక ప్రశాంతత లభిస్తుంది. దీని వల్ల ఒత్తిడి తగ్గుతుంది. దీర్ఘకాలంగా వీటిని అలవాటు చేసుకుంటే, మానసిక ఆరోగ్యంతో పాటు శారీరక ఆరోగ్యాన్ని కూడా మెరుగుపరచుకోవచ్చు. బీపీ అనే సమస్యను నిర్లక్ష్యం చేస్తే, అది జీవితాన్ని ప్రమాదంలోకి నెట్టేస్తుంది. కానీ ముందస్తు జాగ్రత్తలు తీసుకుంటే, దాన్ని పూర్తిగా నియంత్రించవచ్చు. ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం, సరిపడిన నిద్ర, మితమైన ఉప్పు, తగ్గిన ఒత్తిడి, నియమిత వ్యాయామం — ఇవే ఆరోగ్యానికి మూలస్తంభాలు.
Read also: New Rolu: కొత్త రోలు వాడే విధానం