డెంగ్యూ అనేది ఏడిస్ ఈజిప్టి అనే ఓ ప్రత్యేక రకమైన దోమ కాటు వల్ల వ్యాపించే వైరల్ వ్యాధి. ఈ దోమ ప్రధానంగా పగటిపూట— ముఖ్యంగా ఉదయం మరియు సాయంత్రం సమయంలో సంచరిస్తూ మనుషులను కుడుతుంది. డెంగ్యూ (Dengue fever) సోకిన వ్యక్తి రక్తాన్ని ఈ దోమ పీల్చిన తరువాత, అదే దోమ ఇంకొక ఆరోగ్యవంతుని కుడితే, వైరస్ అతని శరీరంలోకి ప్రవేశిస్తుంది. ఇది నాలుగు రకాల డెంగ్యూ వైరస్ల (DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4) వల్ల కలిగే వ్యాధి.
డెంగ్యూ వ్యాప్తి మరియు కాలానుగుణ ప్రభావం
వర్షాకాలం ప్రారంభం లేదా అధిక తేమ ఉన్న క్లైమేట్ ఉనికిలో ఉన్న సమయంలోనైనా, దోమల ఉధృతి (Mosquito infestation)పెరగడం వల్ల డెంగ్యూ వ్యాధి ముప్పు పెరుగుతుంది. ఇది నేరుగా ఒకరినుంచి మరొకరికి వ్యాపించదు కానీ, దోమల ద్వారా వర ఇంటర్మీడియరీ ద్వారా మాత్రమే వ్యాపిస్తుంది. అందుకే ఇది అంటువ్యాధిగా పరిగణించబడదు.
శరీరంపై డెంగ్యూ ప్రభావం
వైరస్ శరీరంలోకి ప్రవేశించిన వెంటనే రోగనిరోధక వ్యవస్థపై దాడి చేస్తుంది. ముఖ్యంగా ప్లేట్లెట్ కౌంట్ వేగంగా తగ్గించడం ప్రారంభమవుతుంది. ఇది సాధారణ లక్షణాలు అయిన జ్వరం, తలనొప్పి,(Fever, headache) కీళ్ల నొప్పులు, శరీర నొప్పులతో మొదలవుతుంది. అయితే తీవ్రమైన స్థితిలో ఇది డెంగ్యూ హీమరేజిక్ ఫీవర్ లేదా డెంగ్యూ (Dengue fever) షాక్ సిండ్రోమ్ లా మారుతుంది. ఈ స్థితిలో అంతర్గత రక్తస్రావం, రక్తపోటు పడిపోవడం వంటి ప్రమాదకర పరిస్థితులు తలెత్తుతాయి.
డెంగ్యూలో ప్లేట్లెట్ కౌంట్ ఎందుకు పడిపోతుంది?
డెంగ్యూ వైరస్ శరీరంలోకి వెళ్లిన తరువాత, ఇది మన రోగనిరోధక కణాలను తప్పుదారి పట్టిస్తుంది. ఫలితంగా, శరీరంలోని ప్లేట్లెట్లను కూడా శత్రు కణాలుగా గుర్తించి ధ్వంసం చేయడం ప్రారంభిస్తాయి. ఇదే సమయంలో, ప్లేట్లెట్లు ఏర్పడే ఎముక మజ్జ (Bone Marrow) ను కూడా వైరస్ ప్రభావితం చేస్తుంది. ఫలితంగా, కొత్త ప్లేట్లెట్ల ఉత్పత్తి మందగిస్తుంది. కేవలం ఉత్పత్తి మందగించడమే కాకుండా, రక్తనాళాల్లో లీక్ కావడం వల్ల కూడా ప్లేట్లెట్లు శరీరంలోని ఇతర భాగాల్లో నిల్వ అవుతాయి. ఫలితంగా, రక్తంలో వాటి సంఖ్య తీవ్రంగా పడిపోతుంది. ముక్కు, చిగుళ్ల నుంచి రక్తం రావడం, మూత్రం లేదా మలంలో రక్తస్రావం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.
డెంగ్యూ ఉన్నప్పుడు ఎవరు ఎక్కువ ప్రమాదంలో ఉంటారు?
పిల్లలు, గర్భిణీలు, వృద్ధులు, అలాగే మధుమేహం, హృద్రోగం వంటి ఇతర దీర్ఘకాలిక వ్యాధులతో బాధపడుతున్నవారు డెంగ్యూకు గణనీయమైన రిస్క్ గ్రూప్గా పరిగణించబడతారు. వీరిలో రోగనిరోధక వ్యవస్థ బలహీనంగా ఉండే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది. అలాంటి వారికి వైద్యచికిత్స అందించడం అత్యంత కీలకం.
మిమ్మల్ని మీరు ఎలా రక్షించుకోవాలి?
- నీరు నిల్వ ఉండే చోట్లపై నిఘా: ఇంటి లోపల మరియు చుట్టుపక్కల నీరు పేరుకునే ప్రదేశాలు తొలగించండి. చిన్న గ్లాసుల్లోనైనా నిల్వ ఉన్న నీరు దోమల పెంపకానికి కారణమవుతుంది.
- దోమతెరలు లేదా వలలు ఉపయోగించండి: తలుపులు, కిటికీలకు దోమతెరలు అమర్చండి. రాత్రివేళల్లో వలల వాడకం తప్పనిసరి.
- పూర్తిగా దుస్తులు ధరించండి: పగటి వేళల్లో, ముఖ్యంగా ఉదయం మరియు సాయంత్రం సమయంలో, చేతులు కాళ్లు కప్పే బట్టలు ధరించండి.
- హెచ్చరికతో జీవించండి: జ్వరం, నొప్పులు మొదలైన లక్షణాలు కనిపించిన వెంటనే డాక్టర్ను సంప్రదించండి. ప్లేట్లెట్ కౌంట్ను రక్త పరీక్షల ద్వారా తరచూ పరీక్షించుకోవడం అవసరం.
- ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం తీసుకోండి: రోగనిరోధక శక్తిని మెరుగుపరిచే పండు, కూరగాయలు, న్యూట్రియంట్ రిచ్ ఫుడ్స్ తీసుకోవడం ద్వారా త్వరగా కోలుకోవచ్చు.
Read hindi news: hindi.vaartha.com
Read also: