భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ (RBI) చెక్కుల చెల్లింపుల వ్యవస్థలో కీలకమైన మార్పులు చేస్తున్నది. ఇప్పటివరకు చెక్కు డిపాజిట్ చేసిన తర్వాత బ్యాంకులు వాటిని ఫిజికల్గా మరో బ్యాంక్కి పంపి ధృవీకరించేవి. ఈ ప్రక్రియకు ఒకటి లేదా రెండు పని దినాలు పట్టేది. అయితే నేటి నుంచి అమల్లోకి వచ్చిన కొత్త నియమాల ప్రకారం ఈ సమయం గణనీయంగా తగ్గనుంది. చెక్కులు ఇప్పుడు కొన్ని గంటల్లోనే క్లియర్ అవుతాయి. అంటే కస్టమర్కి తక్షణమే డబ్బులు అందేలా సదుపాయం కలుగుతుంది. ఇది ముఖ్యంగా వ్యాపారులు, పెద్ద లావాదేవీలు చేసేవారికి ఎంతో ఉపయోగకరంగా మారుతుంది.
Latest News: AP Students: ఇంటర్ విద్యార్థులపరీక్షల షెడ్యూల్ వచ్చేసింది
చెక్కు ట్రంకేషన్ సిస్టమ్ (Cheque Truncation System – CTS) అనేది బ్యాంకుల మధ్య ఫిజికల్ చెక్కును పంపే బదులుగా, దాని స్కాన్ చేసిన ఇమేజ్, అవసరమైన వివరాలను ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో పంపే పద్ధతి. దీని వల్ల చెక్కుల క్లియరెన్స్ వేగవంతం అవుతుంది. మోసాలను తగ్గించడానికి కూడా ఇది ఉపయోగపడుతుంది, ఎందుకంటే బ్యాంకులు చెక్కు ఇమేజ్, MICR కోడ్, సంతకం వంటి వివరాలను సమాంతరంగా చెక్ చేయగలవు. CTS వల్ల చెక్కులు ఎక్కడికీ వెళ్లకుండానే అదే రోజులో చెల్లింపుకు సిద్ధమవుతాయి. కాబట్టి నగదు ప్రవాహం వేగంగా జరిగి ఆర్థిక వ్యవస్థలో చురుకుదనం వస్తుంది.
చెక్కుల భద్రతను మరింత బలోపేతం చేయడానికి RBI పాజిటివ్ పే సిస్టమ్ను తప్పనిసరి చేసింది. ఇందులో, రూ.50,000 పైగా ఉన్న చెక్కులు ఇస్తున్నవారు చెక్కు నంబర్, తేదీ, మొత్తము, లబ్ధిదారుడు పేరు వంటి వివరాలను ముందుగానే బ్యాంకుకు ఆన్లైన్ ద్వారా పంపించాలి. బ్యాంక్ ఈ వివరాలను చెక్కు ఇమేజ్తో సరిపోల్చి తర్వాతే చెల్లింపును చేస్తుంది. ఇలా చేయడం వల్ల కృత్రిమ చెక్కులు, సంతకాల దొంగతనాలు, మోసాల వంటి సమస్యలు గణనీయంగా తగ్గుతాయి. ఈ రెండు సిస్టమ్స్ కలిసివచ్చి భారత చెక్కు వ్యవహారాలను వేగంగా, పారదర్శకంగా, భద్రతతో నడపడానికి తోడ్పడతాయి.