దేశంలో జనాభా లెక్కల సేకరణకు కేటాయింపులు ఎంత? ఇదే ప్రశ్న ప్రస్తుతం చర్చనీయాంశమైంది. ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ ప్రవేశపెట్టిన కేంద్ర బడ్జెట్లో జనగణనకు సంబంధించిన కేటాయింపులు తక్కువగా ఉన్నాయి. ఈ ఏడాది కూడా దేశంలో జనాభా లెక్కల సేకరణ కార్యక్రమం ప్రారంభం అవుతుందా అన్న అనుమానం నిపుణులు వ్యక్తం చేస్తున్నారు.జనగణనకు తక్కువ నిధులు కేటాయించడమే దీని ప్రధాన కారణమని వారు చెబుతున్నారు. 2025-26 ఆర్థిక సంవత్సరానికి కేటాయించిన రూ.574.80 కోట్లు చూసి, ఈ ఏడాది కూడా జనగణన జరగకపోవచ్చని అంచనా వేయవచ్చు. 2021-22లో కేటాయించిన రూ.3,768 కోట్లతో పోలిస్తే, ఇప్పుడు కేటాయింపులు చాలా తక్కువగా ఉన్నాయి.2023-24 బడ్జెట్లో కేవలం రూ.578.29 కోట్లు, 2024-25 బడ్జెట్లో మాత్రం రూ.1,309.46 కోట్లు మాత్రమే కేటాయించారు.
కానీ ప్రస్తుతం, ఈ మొత్తం అర్థవంతంగా తగ్గినట్లు కనిపిస్తోంది. జనగణన, ఎన్పీఆర్ (నేషనల్ పీపుల్స్ రిపోర్ట్) కోసం 2019 డిసెంబరులో కేంద్ర కేబినెట్ ఆమోదించిన ప్రతిపాదనలు, రూ.8,754.23 కోట్లతో జనగణన, రూ.3,941.35 కోట్లతో ఎన్పీఆర్ కోసం ఉండగా, ఇప్పుడు అవి పూర్తిగా కేటాయింపుల లోటుకు గురయ్యాయి.2020 ఏప్రిల్ 1 నుంచి సెప్టెంబరు 30 మధ్య ఈ ప్రక్రియ ప్రారంభం కావాల్సి ఉండగా, కరోనా మహమ్మారి కారణంగా అన్ని ప్రణాళికలు వాయిదా పడ్డాయి.
అప్పటి నుంచి ఈ కార్యక్రమం నిలిపివేయబడ్డది.ప్రస్తుతం, ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రకటించినట్లుగా, భారతదేశం చైనాను మించిపోయి అత్యధిక జనాభా కలిగిన దేశంగా నిలిచింది. అయితే, దీనికి సంబంధించి కచ్చితమైన గణాంకాలు లేవు. ప్రస్తుతం, వివిధ కేంద్ర పథకాలు 2011 సంవత్సరపు జనగణన డేటాను ఆధారంగా నిర్వహిస్తున్నాయి.ఇక, జనగణన ప్రక్రియ పూర్తి కాకుండా నియోజకవర్గాల పునరావలోకన కూడా ఉండలేదని నిపుణులు అంచనా వేస్తున్నారు.మొత్తంగా, జనగణనకు సంబంధించి పలు అవరోధాలు ఉన్నాయి, అవి త్వరగా పరిష్కరించబడవలసిన అవసరం ఉంది.