సంక్రాంతి పండుగ రోజు సూర్యుడు ధనస్సు రాశిని వీడి మకర రాశిలోకి ప్రవేశించడం ఒక ముఖ్యమైన ఖగోళ సంఘటన. దీనిని మకర సంక్రమణ అంటారు. ఈ రోజు దక్షిణాయన కాలం ముగిసి ఉత్తరాయణం ప్రారంభమవుతుంది. ఉత్తరాయణం సమయం పుణ్యకాలం అని పురాణాలు, శాస్త్రాలు చెబుతున్నాయి.
సంక్రాంతి పండుగకు ఖగోళశాస్త్రపరంగా, ఆధ్యాత్మికంగా ప్రత్యేకమైన ప్రాముఖ్యత ఉంది. ఈ రోజున సూర్యుని ఆరాధించడం విశేష ఫలితాలను ఇస్తుందని పండితులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. సూర్యుడు ఉత్తర దిశకు ప్రయాణం మొదలుపెడుతాడు కాబట్టి, ఈ కాలం మానసిక, శారీరక శక్తిని పెంపొందించే కాలంగా పరిగణించబడుతుంది. ఈ రోజు సూర్యుడిని పూజించడం ద్వారా ఆరోగ్యం, ఆనందం, శ్రేయస్సు లభిస్తాయని ప్రజలు నమ్ముతారు. సూర్యుడికి అర్ఘ్యమిచ్చి పూజలు నిర్వహించడం, పుణ్యస్థలాలకు వెళ్లి నదీ స్నానం చేయడం సంక్రాంతి పండుగ సంప్రదాయాల్లో ముఖ్యమైనవి. ఇళ్లలో తిలపాకుల ముక్కులు మరియు రేకులతో ముగ్గులు వేసి సూర్యుడికి కృతజ్ఞతలు తెలపడం పరంపరగా వస్తున్నది.
ఉత్తరాయణం ప్రారంభం కావడంతో చలి తీవ్రత తగ్గుముఖం పడుతుంది. భూమి పైభాగం సూర్యుడి కిరణాలను ఎక్కువగా గ్రహించడం వల్ల వాతావరణంలో సానుకూల మార్పులు కలుగుతాయి. ఈ కాలం వ్యవసాయం, పంటలు కోయడానికి అనువైన కాలంగా పరిగణించబడుతుంది. సంక్రాంతి పండుగ కేవలం సూర్యుని ఆరాధనకే పరిమితం కాకుండా, కుటుంబ సమ్మేళనం, ఆనందభరిత క్షణాల పండుగగా కూడా ప్రసిద్ధి పొందింది. గాలిపటాలు ఎగరేయడం, హారిదాసుల కీర్తనలు, గంగిరెద్దుల ప్రదర్శనలు వంటి సంప్రదాయాలు పండుగకు ప్రత్యేకతను తీసుకువస్తాయి. ఈ పండుగ సమాజంలో స్నేహసంబంధాలను మరింత బలపరుస్తుంది.