1950లో భారత్‌లో ప్రతి మహిళకు గరిష్టంగా 6.2 పిల్లలు పుట్టుతున్నారని గుర్తించబడింది. కానీ ఆ తరువాత సకాలంలో, ఈ ఫర్టిలిటీ రేటు తగ్గి 2 కన్నా తక్కువగా మారింది. ప్రస్తుతం, భారతదేశంలో ఒక మహిళకు గరిష్టంగా ఇద్దరు పిల్లలు పుట్టడం సాధారణం. ఈ పరిస్థితి కొనసాగితే, 2050లో భారత్‌లో ఫర్టిలిటీ రేటు 1.3కి పడిపోవచ్చని అంచనా వేయబడింది.
ఫర్టిలిటీ రేటు అనేది మహిళలు వారి జీవితకాలంలో ఎంత పిల్లలను పుట్టిస్తారో అంచనా వేసే ఒక గణాంకం. 2.1కి సమానం లేదా దాని కంటే తక్కువగా ఉన్న ఫర్టిలిటీ రేటు, ఒక దేశం జనాభా స్థిరంగా ఉండేందుకు అవసరమైన స్థాయిని సూచిస్తుంది. 1950లో భారత్‌లో ఉన్న 6.2 పిల్లలు పరిమితిని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే, ఈ మార్పు అనేక కారణాల వల్ల జరిగింది.
భారత్‌లో ఆరోగ్య సంరక్షణలో మెరుగుదల, తల్లి-పిల్ల ఆరోగ్య సేవలు, డెలివరీ సమయంలో సురక్షిత పరిస్థితులు, మరియు జనన నియంత్రణ పద్ధతులు అభివృద్ధి చెందాయి. ఈ కారణాలు పిల్లల జనన సంఖ్యను తగ్గించాయి. అలాగే, పేదరికంలో తగ్గుదల, మహిళల విద్యాభ్యాసం పెరగడం, మరియు స్త్రీల సమాజంలో మరింత భాగస్వామ్యం కూడా ఫర్టిలిటీ రేటు తగ్గడానికి కారణమయ్యాయి.
ఇదే కాకుండా, భారతదేశంలో పట్టణీకరణ కూడా పెరుగుతుంది. పట్టణ ప్రాంతాలలో జీవనశైలి, వ్యాపార అవకాశాలు, మరియు ఆర్థిక స్వాతంత్ర్యం ఉన్న మహిళలు పిల్లలు పుట్టించడంలో ఆలస్యం చేస్తున్నారు లేదా గణనీయంగా తగ్గించారు.
2050 నాటికి ఈ ట్రెండ్ కొనసాగితే, భారతదేశంలో జనాభా పెరుగుదల కంటే తగ్గిపోవచ్చు. అయితే, జనాభా నియంత్రణ పథకాలు, ఆర్థిక అభివృద్ధి, మరియు సామాజిక పద్ధతులు ఈ మార్పును ప్రభావితం చేస్తాయి.
ఈ మార్పు భారతదేశంలో పలు మార్పులకు దారితీస్తుంది, ముఖ్యంగా వృద్ధాప్య పరిమాణం పెరుగుదల, పని వయసు ఉన్న వ్యక్తుల సంఖ్య తగ్గడం, మరియు అనేక ఆర్థిక, సామాజిక మార్పులు.