మధుమేహం (డయాబెటిస్) అనేది ఒక ఆరోగ్య సమస్య. ఇందులో రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలు సాధారణం కంటే ఎక్కువగా ఉంటాయి. ఇది శరీరంలో ఇన్‌సులిన్ హార్మోన్ సరిగ్గా పనిచేయకపోవడం లేదా శరీరానికి ఇన్‌సులిన్ అవసరం పడేంతగా ఉత్పత్తి చేయకపోవడం వల్ల జరుగుతుంది. మధుమేహం రెండు ముఖ్యమైన రకాలుగా ఉంటుంది. టైప్ 1 డయాబెటిస్ మరియు టైప్ 2 డయాబెటిస్.
టైప్ 1 డయాబెటిస్: ఇది సాధారణంగా బాల్యం లేదా యువ వయస్సులో ప్రారంభమవుతుంది. ఇందులో శరీరంలో ఇన్‌సులిన్ ఉత్పత్తి చేసే భాగం శరీరం నుంచి పూర్తిగా పనిచేయడం ఆగిపోతుంది. ఇన్‌సులిన్ స్థాయిలు తగ్గిపోతాయి. ఈ పరిస్థితిలో మానవ శరీరంలో ఇన్‌సులిన్ స్థాయిలను పెంచడానికి ఇన్‌సులిన్ ఇంజెక్షన్లు అవసరమవుతాయి.
టైప్ 2 డయాబెటిస్: ఇది పెద్దవయస్సు, కూర్చుని జీవనం, అధిక బరువు, క్లోస్టర్ ప్రొబ్లమ్స్ వంటి కారణాలతో ఎక్కువగా బాధపడే రకం. ఇందులో శరీరం ఇన్‌సులిన్‌ను సరిగ్గా ఉపయోగించకపోవడం లేదా సమర్థవంతంగా ఉత్పత్తి చేయకపోవడం జరుగుతుంది. టైప్ 2 డయాబెటిస్ ఎక్కువగా ఆహారాన్ని క్రమపద్ధతిలో తీసుకోవడం, వ్యాయామం చేయడం మరియు మానసికంగా శాంతిగా ఉండడం ద్వారా నియంత్రించవచ్చు.
మధుమేహం లక్షణాలు
- ఎక్కువ చక్కెర తీసుకోవడం
- అత్యధిక తేమ, ఎప్పటికప్పుడు తాగాలనిపించడం
- బరువు తగ్గడం లేదా ఎక్కువగా ఆకలివేయడం
- శరీరంలో గాయం లేదా కట్ అయ్యిన చోట త్వరగా నయం కావడం కష్టం అవుతుంది
- నిద్రలేమి లేదా అలసటగా అనిపించడం
మధుమేహాన్ని సక్రమంగా నిర్వహించడం చాలా అవసరం. ఇది పూర్తిగా నశించకపోయినా, మంచి నిర్వహణతో దాని ప్రభావాలు తగ్గించవచ్చు. మధుమేహం నిర్వహణ కోసం కొన్ని ముఖ్యమైన సూచనలు:
- ఆహారం: మధుమేహం ఉన్న వారికి సరైన ఆహారం తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. ఆహారంలో తక్కువ గ్లైసెమిక్ ఇండెక్స్ (GI) ఉండే ఆహారాలను ఎంచుకోవాలి. వీటిలో పళ్ల, ఆకుకూరలు, పండ్లు, గింజలు, గోధుమలాంటి పదార్థాలు ఉన్నాయి. అధిక షుగర్ ఉన్న ఆహారాలను (జంక్ ఫుడ్, మాంసాహారం) తగ్గించాలి.
- వ్యాయామం: ప్రతిరోజూ కనీసం 30 నిమిషాలు వ్యాయామం చేయడం అవసరం. నడక, జాగింగ్, యోగం లేదా స్విమ్మింగ్ చేయడం శరీరాన్ని చురుకుగా ఉంచుతుంది మరియు చక్కెర స్థాయిలను నియంత్రించడంలో సహాయపడుతుంది.
- పరిమిత ఆహారం: మధుమేహం ఉన్న వారు రోజువారీ ఆహారాన్ని చిన్నచిన్న భాగాలుగా తీసుకోవడం మంచిది. పెద్ద మొత్తంలో తినడం కంటే, చిన్న మోతాదులో తరచుగా తినడం రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలను నియంత్రించడంలో సహాయపడుతుంది.
- మధుమేహం ఉన్న వారు మద్యపానాన్ని పరిమితంగా మాత్రమే తీసుకోవాలి. ఎందుకంటే అది రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలను పెంచే ప్రమాదం ఉంది.
- తగిన నిద్ర: ప్రతిరోజూ 7-8 గంటల నిద్ర తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. నిద్రలేమి వలన రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలు పెరిగే అవకాశం ఉంటుంది.
- ఇన్‌సులిన్: టైప్ 1 డయాబెటిస్ ఉన్న వారికి ఇన్‌సులిన్ అవసరం. డాక్టర్ సూచించిన ప్రకారం ఇంజెక్షన్లు లేదా మెడికేషన్ తీసుకోవాలి. టైప్ 2 డయాబెటిస్ ఉన్న వారు మందులు లేదా ఇతర చికిత్సలు తీసుకోవాలి.
మధుమేహం నివారణ
మధుమేహం నివారణ కూడా సాధ్యం. ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలి, క్రమపద్ధతిలో ఆహారం, వ్యాయామం చేయడం, ఒత్తిడిని తగ్గించడం వంటి చర్యల ద్వారా మధుమేహం సమస్యను ఎదుర్కొనవచ్చు. అధిక బరువు తగ్గించడం, కార్బోహైడ్రేట్, సర్దుబాటు ఆహారం తీసుకోవడం కూడా మధుమేహం నివారణకు సహాయపడుతుంది.
మధుమేహం (డయాబెటిస్) చాలా ప్రమాదకరమైన వ్యాధి అయినా ఇది సక్రమంగా నిర్వహించగలిగితే, మళ్ళీ శరీరాన్ని ఆరోగ్యంగా ఉంచవచ్చు. సమగ్ర ఆహారం, వ్యాయామం, మంచి జీవనశైలి మరియు మెడికల్ చికిత్సలు ఈ సమస్యను పరిష్కరించడంలో ఎంతో సహాయపడతాయి.